بررسی فقهی حقوقی نشوز زوجین در قرآن و روایات با رویکردی بر نظریات امام خمینی (س)

خداوند در سوره ی نساء ( آیات 34 و 128)، در رابطه با نشوز به سه موضوع محوری اشاره می کند: « نشوز زن»، « نشوز مرد » و « راهکار مقابله با نشوز ». نشوز، در لغت به معنای مکان مرتفع و در اصطلاح فقها، تخلف زن یا مرد از تکالیف متقابلی است که درراستای تحکیم نظم در خانواده، برآنان واجب شده است. در تحلیل ماهیت نشوز، نگارنده معتقد است که نشوز، حقیقت شرعیه دارد و بر خلاف قول مشهور با همان معنای لغوی و عرفی در قرآن به کار نرفته و آیات فوق، با رویکردی اخلاقی – تربیتی در صدد رفع تخاصم زوجین، در درون خانواده می باشند؛ بنابراین تحلیل فقهی حقوقی این آیات، ناصواب است. و نیز با توجه به کارکرد قرآنی این واژه، روایات رسیده در این زمینه، رد سبب نزول ارائه شده در ذیل آیات فوق، به بیان مفهومی جدید از نشوز، می پردازد که بر اساس آن برخلاف اصطلاح فقهی نشوز - که به مفهوم سرباز زدن هر یک از زوجین از انجام حقوق واجب دیگری می باشد - در معنای خیانت استعمال شده است. در تحلیل چگونگی « ضرب » در برخورد با نشوز زن، نگارنده با تکیه بر ظهور واژه و نقد گفتارهای ارائه شده در مورد استعمال این واژه در آیه، آن را زدنی ملایم توسط همسر، در راستای حفظ بنیان خانواده و در قالب رهنمودی اخلاقی و نه راهکاری جزایی تبیین می کند.